BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM
Bu ayeti kerimenin mucibince evvela mahşerde kendisiyle,sonrada etrafı ve meleklerle, Mevla ile, Cehennemde iblis ile, Cehennem bekçisi Malik ile yapacağı mücadelelerle maruf (bilinmiş) olan insanın tarifinde geçen hata ve nisyan (unutmak) kelimeleri üzerinde biraz duralım.
İnsanın özünde (mayasında,hamurunda ) hem takva hem de fucur (haktan meyledip, insafı terketmek) vardır.
Allah (cc) o nefse, fucûrunuda takvasınıda ilham etti (Şems Suresi 7) Yani her insanda Ebu Cehil derekesine düşme tehlikesi ile beraber,hakikaten olmasada Ebu Be-kr-i Sıddık gibi olma özelliğide vardır.
Allahu Teala insana hak ve şer yolunu gösterip "ister şükredici olsun, ister nankör olsun" (İnsan Suresi 3) buyurarak, insanı kabir kapısına kadar hür bırakmıştır.
Yani insan, isterse içine bırakılan fucur tohumunu sulayıp zakkum çıkarsın, isterse takva tohumunu sulayıp cennet çıkarsın.
Adem (as) içinde filizlenen fucur tohumu sebebiyle, her ne kadar unutarakta olsa Mevlanın emrine karşı gelince, cennette ebedî kalmayı arzularken dünyada ölüme mahkum oldu.Fakat hatasını itirafla beraber pişmanlığı ve zellesinde israr etmemesi onu (as) yeryüzünde Allah'ın (cc) halifesi yaptı.
Demek ki hatada ısrar etmemek adamı Adem yapar.Tıpkı hatada ısrar etmenin kişiyi şeytanlaştıracağı gibi!.. Zira İblis Nuh (as) tufanından sonra geminin arka güvertesinde otururken Nuh (as) kendisini görünce "Ey İblis bunca insanın helakına sebep oldun gel tevbe et kendinide helak etme" deyince bir anda İblisin içindeki takva tohumu filizlenir gibi oldu ve "Rabbine sor " dedi.
Allah'u Teala Nuh (as) a "şurası Ademin (as) kabridir gitsin secde etsin tevbesini kabul edeyim" deyince bir anda İbli-sin içindeki fucur tohumundan kaynaklanan haset filizi dallanıp, yapraklandı ve dediki,"Ben onun dirisine secde etmedim ölüsünemi secde edeceğim" Hatasında ısrar etti ve ebedî hüsrana mahkum oldu. Demekki hatada ısrar etmek kişiyi şeytan yapar.
Hulasa; Mayasında Ademlik ve İblislik bulunana insan irade-i cüzzüyesini hayra kullanırsa içinde büyüttüğü cennet ağacının altında gölgelenirken, iradesini şerre kullananlar ise, o şerin suladığı zakkum ağacını yemek zorunda kalacaklardır.
Cennet bahçelerinde gölgelenmek temennisi ile Allah'a emanet olun Vesselam.