Halk arasında “Sahte Rakı” olarak bilinen içkinin içilmesi, kalıcı körlük ve ölümle sonuçlanan zehirlenme türüdür. Bu konuyu neden işliyoruz çünkü bilmeden ve farkında bile olmadan sahte rakı içilmesi, ülkemiz için çok ciddi sağlık sorunudur. Heryıl özellikle yılbaşında çok sayıda vatandaşımız bu yüzden hayatını kaybetmektedir. Daha geçen sene, Antalya’da, gemide bir grup turist içtikleri kaçak rakı nedeniyle hayatını kaybetmişti.
“Metil alkol” normalde sanayii’de solvent (eritici), boya çıkarıcı, vernik, arabalarda antifiriz sıvısı, cam yıkama sıvıları, kolonya, ispirto gibi maddeler içinde bulunmaktadır.
SAHTE RAKI NEDİR, NEDEN ZEHİRLİDİR..?
Sahte rakı, kelime anlamı olarak, alkollü içkilerde “etil alkol” yerine “metil alkol” kullanılmasıdır. Normalde alkollü içkilerde (rakı, votka, vs.) alkol olarak “Etil Alkol” isimli alkol kullanılır, fakat etil alkol içeren rakı, votka, vs gibi içkilerin satışı devletimizin çok sıkı denetimi altındadır, fiyatı pahalı olduğu için İnsan sağlığını gözetmeden, kısa yoldan para kazanmak isteyen, kötü niyetli kişiler, son derece ilkel ortamlarda (bodrum, merdiven altı vs) sahte rakı üretmekte ve içine “etil alkol” yerine “metil alkol” koymaktadırlar. “Metil alkol” de, bir tür alkoldür ama Etil alkole göre daha ucuzdur ama çok zehirlidir.
METİL ALKOL”ÜN ZEHİRLENME BELİRTİLERİ NELERDİR..?
“Metil alkol’’ Oldukça zehirli bir maddedir, 200 ml (bir su bardağı) insanlar için ölümcül dozdur ve içildikten sonra süratle kana karışır. Vücutta değişime uğrayarak “formik asit” isimli en zehirli ve tehlikeli metabolite dönüşür.
Ortaya çıkan ilk ve en ciddi belirti; Kalıcı körlüğe kadar giden görme bozukluğudur. Aynı zamanda kan değerlerimizi bozarak metabolik asidoz denilen ağır bir klinik durum ortaya çıkar ki bu durum, kalbimizin durmasına dolayısı ile ölüme neden olur.
Hastalarda “Metil alkol’’ alımdan sonraki ilk saatlerde; Sarhoşluk, mide ağrısı, bulantı, kusma, kendini iyi hissetmeme vs, belirtiler görülür. Eğer hastaya erken tanı konulmaz ve erken tedavi edilmese hastalarda görme bozuklukları (görmede bulanıklık, kar yağdı manzarası, tipili bir alanda yürüyormuş hissi, görme alanında daralma, körlük), sara nöbeti, koma, nabızda yavaşlama veya hızlanma, kalp atışlarında düzensizlik ortaya çıkar ve hasta kısa süre sonra maalesef kaybedilir.
TEŞHİS VE ACİL TEDAVİ
“Metil alkol’’ zehirlenmesinden ancak şüphelenerek teşhis koyabiliriz. Eğer hastada karın ağrısı, bulantı, kusma, sara nöbeti, görmede bulanıklık, görme kaybı gibi bulgular varsa hemen özellikle dış ortamda (lokanta, bar vs.) alkol alıp almadığını sormalıyız. Evet derse, 112 no’lu telefonu arayıp kişiyi ambulansla en yakın sağlık kuruluşuna nakletmeliyiz.
Bu tür ağır hastaların tedavisi acil servis veya yoğun bakımda yapılır. Eğer hastanın şuuru kapalı ve nefes almıyorsa hastayı entübe edip solunum cihazına bağlamak lazım. Kandaki zehirli “metil alkol’ü” uzaklaştırmak için tedavide etil alkol, fomepizol ve diyaliz gibi tedaviler yapılmaktadır. Tedavide en etkin yöntemlerden biri etil alkolün hastanede damardan veya piyasada rakı olarak bildiğimiz etil alkollü içeceğin belirli oranda sulandırılmış olarak hastaya içirilmesidir. Bu yüzden hasta, sahte rakı zehirlenmesiyle acil servise getirildiği zaman, acil servis ekibi veya hasta yakınlarından birinin en yakın bakkal, marketten acilen rakı getirmeleri gerekir. Hasta yakınları da haklı olarak konuyu bilmedikleri için şaşırırlar. Tedavide kullanılan ikinci bir yöntem, “fomepizol” isimli, oldukça pahalı ve temininde bazen güçlükler yaşanan, ithal bir ilaçtır (antidot).
SONUÇ VE ÖNERİLER
Çok değerli okuyucularımız Sağlıkta en ucuz, en etkin yöntem korunmadır. Yani zehirlenmemeye çalışalım. Öncelikle alkol kullanmamayı öneriyoruz. Eğer eğer içeceksek bildiğimiz ve güvenilir mekanları seçelim. Yemek yediğimiz zaman gelen içkinin kapağının kapalı gelmesine dikkat edelim. Zehirlenen kişi varsa, önce kişiyi rahat bir ortama yatıralım, varsa kravat, fular vs. çözelim ki hasta rahat nefes alıp versin. Sonra kişiye alkol alıp almadığını soralım, Bulantı, kusma karın ağrısı, sarhoşluk hali, görmede bulanıklık, tipide yürüyormuş gibi görüntü, çevremizdeki şeyleri tam görememe gibi belirtiler varsa süratle 112 no’lu telefonu arayarak Hastamızın acilen acil servise gitmesini sağlayalım…
