Kuduz evcil ve vahşi hayvanlar tarafından bulaştırılan ve eğer önlem alınmazsa ölümü %100 olan ciddi bir hastalıktır. Aşı ile korunulabilen bir hastalıktır, özellikle geri kalmış ve gelişmekte olan ülkelerde önemini koruyan bir halk sağlığı sorunudur. Dünyada her yıl kuduz kuşkulu hayvanla temas ettiği için 10 milyon insanın tedavi gördüğü öngörülmektedir.
Köpek aşılamasının düzenli olarak yapıldığı gelişmiş ülkelerde insan için kuduz kaynağı vahşi hayvanlar iken, gelişmekte olan ülkelerde kuduzun insana bulaşması başıboş hayvanların ve özellikle de köpeklerin ısırmasıyla gerçekleşmektedir. Köpekler dışında kedi, sığır, koyun, keçi, at, eşek gibi evcil hayvanlar ve kurt, tilki, çakal, domuz, ayı, sansar, kokarca, gelincik gibi yabani hayvanlardan da kuduz geçişi mevcuttur. Fare, sincap ve tavşan gibi kemirgenler ve soğukkanlı hayvanlardan kuduz bulaştığı gösterilmemiştir
Ülkemizde de her gün yüzlerce kişi sokakta yaşayan başıboş köpekler tarafından ısırılma veya evlerinde besledikleri köpek veya kedilerin ısırması, tırmalaması veya salyanın teması gibi şikayetlerle Acil Servis’e başvurmaktadır ve bu vakaların çoğunluğunda bu hayvanlar aşılı olmadığı için veya aşıları tam olmadığı için bu hastalara kuduz aşısı yapılmaktadır. Ülkemizde her yıl ortalama 180 bin kişiye kuduzdan korunmak amacıyla aşı ve/veya kuduz serumu yapılmaktadır ve yılda ortalama 1-2 kuduz dan dolayı ölmektedir.
En önemli korunma yöntemi evcil hayvanların aşılanmasıdır. Kuduz uygun yara bakımı ve temas sonrası porfilaksi ile %100 önlenebilir. Hekimin uygun gördüğü vakalarda aşı, kuduz serumu gibi koruyucu yöntemler uygulanmalıdır. Hastalık geliştikten sonra spesifik tedavisi yok
HAYVANIN KUDUZ OLDUĞUNU NASIL ANLARIZ?
Kuduz hayvanın saldırgan özellikler gösterdiğine dikkat çeken Dr. Fevzi, “Kuduz hayvan susadığı halde suyu içemez hatta su hayvanın saldırgan davranışlarını tetikler. Özellikle sokak köpeklerinde hayvanı tahrik etmedikçe saldırgan davranışlarla pek karşılaşmayız. Bu yüzden saldırgan davranışları varsa kuduz olma ihtimali vardır.
Bu nedenle herhangi bir şekilde kuduz açısından risk oluşturan sahipsiz ve aşısız kedi, köpek benzeri hayvanlar tarafından herhangi bir yaralanma, hayvanın salyasının mukozaya teması veya ciltte açık bir yaraya salya temas etmişse mutlaka bir an önce uzman hekime başvurup koruyucu önlemelerin alınması lazım” açıklamalarında bulundu.
YARAYI BOL SU VE SABUNLA YIKAYIN
Bu tür durumlarda yarayı bol su ve sabunla yıkamak gerektiğinin altını çizen Dr. Fevzi sözlerine şöyle devam etti; “Yarayı su ile yıkamak bile tek başına aşı kadar olmasa da kuduzdan kişileri koruyor. Yaradaki yabancı cisimleri ve salyayı bol sabunlu suyla uzaklaştırmak gerekir. Sonrasında varsa alkol veya betadin ile o bölgeyi dezenfekte etmek lazım. Bu hastaların mutlaka tetanoz profilaksisi ve antibiyotik tedavisi açısından da değerlendirilmesi gerekir. Kuduz şüpheli ısırıklarda yaraya istisnai durumlar dışında dikiş atılmaması gerekir.”
