Aşırı sıcak havalar nedeniyle ülkemizde ve özellikle Antalya ilimizde, başta yaşlılar ve kalp hastaları olmak üzere birçok insan yaşamını yitirmektedir. Sıcak çarpması sıcaklık acilleri içinde en önemli olanıdır ve vücut iç sıcaklığının 40°C ve üstüne yükselmesidir.
Kişinin ateşi 40°C üzerinde, derisi kuru, kırmızı ve sıcaktır. Bulantı, kusma, baş ağrısı, baş dönmesi, göz çukurlarının belirginleşmesi ve görme netliğinin bozulması ile komaya kadar gidebilen şuur bulanıklığı veya kaybı vardır, terleme görülmez.
Risk Grupları
• Kalp, tansiyon, diyabet, kanser, böbrek hastaları,
• Hamileler, 65 yaş üzeri kişiler, 5 yaş altı çocuklar,
• Normal kilosunun çok altında ve çok üzerinde olanlar,
• Psikolojik ya da psikiyatrik rahatsızlığı olanlar,
• Sürekli ve bilinçsiz diyet uygulayanlar,
• Yeterli miktarda su içmeyenlerdir.
Sıcak havalarda nelere dikkat etmek gerekir, korunmak için ne yapılabilir?
• 10.00-16.00 saatleri arasında mecbur kalınmadıkça dışarı çıkılmamalıdır.
• Sokağa çıkarken açık renkli, hafif, bol kıyafetler giyilmelidir.
• Gün içinde sık sık duş alınabilir.
• Geniş kenarlı ve hava delikleri olan şapka takılmalı ve güneşin zararlı ışınlarından koruyan güneş gözlüğü kullanılmalıdır.
• Güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde denize girilmemeli ve güneşten korunulmalıdır.
• Sokağa çıkarken cilt tipine uygun güneş koruyucular tercih edilmelidir.
• Egzersiz yapmak için sabah ve akşam saatleri tercih edilmelidir.
• Bol sıvı alımı ihmal edilmemelidir.
• Bebekler, çocuklar, engelli bireyler ve hayvanlar kapalı, park etmiş araçlarda kesinlikle bırakılmamalıdır.
Tedavisi
Sıcak çarpması tıbbi bir acil durumdur. Erken müdahaleyle bile yaşamı tehdit edici olabilir veya ciddi, uzun süreli komplikasyonlarla sonuçlanabilir. 112’yi veya diğer acil servisleri aradıktan sonra aşağıdaki ilk yardım adımlarını uygulayabilirsiniz.
• Kişiyi doğrudan güneş ışığının dışına, serin bir yere alın.
• Kişinin gereksiz kıyafetlerini çıkarın ve mümkün olduğunca daha fazla cilt yüzeyinin havaya maruz kalması için onu yan yatırın.
• Sıcak çarpmasında; giysileri çıkarılmış hastaya sprey olarak su sıkıp, fanlarla buharlaşmanın hızlandırılması önerilen ve en sık kullanılan yöntemdir.
• Büyük damarların cilt yüzeyine yakın olduğu kasık, boyun ve koltuk altlarına buz torbası koyun. Hastayı buz banyosuna sokmayın.
• Vücut sıcaklığını sık sık kontrol edin ve mümkün olduğunca çabuk, 38,8°C veya daha altına düşürmeye çalışın. Vücut ne kadar uzun süre yüksek sıcaklıkta kalırsa hastalık da o kadar ciddidir ve komplikasyon meydana gelme olasılığı o kadar yüksek olur.
• Sıcak çarpmasıyla gerçekleşebilen yüksek vücut sıcaklığını düşürmek için aspirin veya asetaminofen vermeyin.
• Kişi yutkunabilecek kadar uyanıksa ona ağızdan 1-2 saat içinde 1-2 litre sıvı verin.