Yazıma acil servise gelen bir hasta ile başlamak istiyorum; 45 yaşlarında bayan hasta iş yerinde temizlik yaparken daha önce bozuk olduğu söylenen kıyma makinasını temizlerken makinanın aniden çalışması sonucu kolunu makinaya kaptırması sonucu bize getirildi. İlk müdahalenin ardından hasta ameliyata alındı ancak hastanın kolu dirsek altından ampüte edildi. Bu örnekte olduğu gibi basit bir dikkatsizlik ve önlem alınmaması sonucu hasta kolunu kaybetti.
Hızlı gelişen sanayileşmeye bağlı olarak iş yerlerinde yeterli önlemlerin alınmamasına bağlı olarak her yıl binlerce insan iş kazaları sonucu hayatını kaybetmekte veya sakat kalmaktadır. İş kazaları sonucu meydana gelen maddi ve manevi kayıplar gelişmekte olan ülkelerin kalkınma çabaları önünde önemli bir engel teşkil etmektedir. Ülke çapında iş kazaları nedeniyle her yıl gayri safi milli hasılanın % 5’i gibi çok yüksek rakamlara ulaşan maddi kayıplar olmaktadır. Oysaki bu kazaların çok büyük bir kısmının “iş güvenliği” tedbirlerinin uygulanması ve eğitimlerin verilmesi gibi çok basit yöntemlerle önlenebilmesi mümkündür.
Daha sağlıklı ve daha güvenli işyeri ortamı, daha verimli bir çalışmanın da ön koşuludur. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde iş sağlığı ve güvenliği, toplumsal kalkınmanın belirleyici unsurları arasında yer almaktadır.
Türkiye, iş kazaları açısından dünyada ön sıralarda yer almaktadır. 2014 yılında meydana gelen iş kazası sayısı 221.366 ve iş kazası/meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı sayısı 1.626. İş kazalarının % 88’i güvensiz davranışlardan, % 10’u tehlikeli durumlardan ve % 2’si ise önlenemez nedenlerden kaynaklanmaktadır.
İŞ KAZALARIN TEMEL NEDENLERİ
Kazaların 4 temel nedeni bulunmaktadır. 4 M olarak isimlendirilen nedenler sırasıyla;
1- İnsan (Man) faktörü: İnsan faktöründe fiziksel nedenler, psikolojik nedenler ve işyeri nedenleri önemlidir. Bunlar uykusuzluk, yorgunluk, hastalık, üzüntü, unutkanlık, dikkatsiz davranışlar, vb. dir
2- Makine (Machine) faktörü: Arızalı ekipman, yetersiz kontrol ve bakım, eksik ve kusurlu koruyucular, hatalı makine yerleşiminden kaynaklanmaktadır.
3- Ortam-Çevre (Media) faktörü: yetersiz çalışma bilgisi, uygun olmayan çalışma metodu, uygun olmayan çalışma yeri ve ortamı vb.’dir.
4- Yönetim (Management) faktörü: Yetersiz yönetim, eğitim eksikliği, talimatların tam olarak uygulanmaması, yetersiz güvenlik yönetim planı, işe uygun olmayan personel istihdamı, yetersiz sağlık kontrolü gibi faktörlerdir.
İŞ KAZALARI NASIL ÖNLENEBİLİR?
-İş Güvenliği çalışmalarına kuruluşun Üst Düzey Yöneticileri de katılarak ve sorumluluğa ortak olarak
-İş sağlığı ve güvenliği ile eğitimlerinin düzenli olarak verilmesi ile
-Tehlikeli durum ve tehlikeli davranışları ortadan kaldırarak
-Sorumluluk ve güven sahibi olarak, Soğukkanlı ve sakin davranarak,
-Otomasyona Gitme
-Kişisel Koruyucular Kullanma