Kırmızı tuğla örgülü mısır koçanına benzeyen sekiz dilimli gövdesi, çini mozaik süslemeleri, kûfî yazıları, mukarnaslı şerefesi, sağır kemerli nişleri ile Yivlî Minâre, Antalya’nın simgesi ve logosudur.
Antalya Yivli Minare, Erzurum Çifte Minare, Sivas Çifte Minare, Sivas Gök Medrese, Kayseri Sahibiye ve Gevher Nesibe Medreseleri, Tokat Çukur Medrese gibi eserler, hem dış cephe düzenleri hem de iç mekânlarının ihtişamı bakımından bulundukları bölgenin sembol yapılarındandır.
Selçuklu döneminde, Antalya idârî merkezinin yer aldığı külliye yapılarından birisi olan Yivli Minâre, minârenin kütük kısmının üst tarafında 0.20x1.00 m. ebatlarındaki niş kemerlerinde yer alan ve firuze çinilerle hendesî kûfî hat sanatıyla yazılmış ve günümüze tek bir yönde kalmış kitâbesinden anlaşıldığı üzere I. Alaaddin Keykubad dönemi eserlerindendir.
Arapça olan kitâbede : المعظم شاهنشاه الاعظم علا الدنيا yazmaktadır. Türkçe okunuşu: “el-Mu’azzam Şâhinşâhu’l-A’zam ‘Ala’d-dünyâ”, Türkçe çevirisi:
“Büyük, En büyük Şahlar Şahı, dünyanın yücelticisi”
Kitâbe’de okuduğumuz kısım Yivli Minâre’nin tarih aralığını ve kim tarafından yapıldığı bilgisini bize vermektedir. Selçuklu kitâbelerinde yer alan sultan ünvanlarından, عز الدنيا و الدين (‘izzü’d-dünyâ ve’d-dîn) I. ve II. Sultan İzzeddin Keykâvus’a, علا الدنيا و الدين (‘ale’d-dünyâ ve’d-dîn) Sultan Alaaddin Keykubad’a, غياث الدنيا و الدين (giyâsü’d-dünyâ ve’d-dîn) I., II. ve III. Gıyâseddin Keyhüsrev’e âittir. Kitâbeden, Yivli Minâre’nin Alaaddin Keykubad dönemine (1220-1237) âit bir yapı olduğu anlaşılmaktadır.
Ayrıca Yivli Minare kütüğündeki kemerli nişlerin altında yer alan çinili kare nişlerde Alanya Kalesi’nde olduğu gibi, “Allah” ve “Muhammed” isimleri tekrar edilmektedir.
Yivli Minâre’ye sonradan yerleştirilen burç kitâbesi (Alaaddin Keykubad Surları 16. Burç Kitâbesi), nereye âit olduğu ile alakalı araştırmacıları meşgul etmiş, Yivli Minâre’nin çini ile işlenen kitabesi dikkatlerden kaçmıştır. Turkuaz ve mavi renkli çinilerle tezyin edilen Yivli Minâre’nin bilemediğimiz nedenlerle çinileri dökülmüş veya kaybolmuş, minâre kütüğündeki Selçuklu sivri kemerli, kare ve dikdörtgen nişler, olması gereken çiniler kaybolduğundan muhteşem yapıya hiç uygun olmayan sıva ile kapatılmıştır.
Kâidesi kare planlı, geniş ve muntazam kesme küfekî taşı kârgirdir. Kâideden yukarısı Selçuklu harman tuğladır ve sekiz köşelidir. Her yüzde sivri kemerli derinliği az olan birer niş vardır. Bu kısım beyaz, mavi ve lâcivert renkli Selçuk çinileri ile tamamen kaplı iken günümüzde çok zayıf izleri kalmıştır.
Gövdesi tuğladan, kalın bir üstüvanı etrafına yapıştırılmış sekiz ince üstüvaneden mürekkep olup, dilimleri arasında meydana gelen uzun bir oluk şeklindeki yarığın içinde sivri ve küçük çıkıntı gövde boyunca uzanmaktadır. Şerefe altında iki sıra kalın diş bulunmaktadır. Şeref on altı dilimlidir. Petek ince, külah mahrûtî (konik) ve kısadır.
800 yıldır dimdik ayakta kalan Yivli Minâre, 92 basamaklı ve 40 metre yüksekliğindedir. Konumu itibariyle Kaleiçi’nin en uzun boylu yapısı olmasından dolayı, külahı sık sık yıldırımlara hedef olmuş ve yanmıştır.