Necmi ATİK

Necmi ATİK


ANTALYA KALEİÇİ (Sultan Burçları ve Kitâbeleri -2-)

26 Eylül 2019 - 00:02

İmâret Kapısı’ndan başlayıp deniz kenarında tamamlanan 19 burçtan 15. burç ilâ son burç olan 19. burç dahil beş burç, Alaaddin Keykubad’ın bizzat kendisinin yaptırdığı burçlardır. Bu burçları, emirlerin yaptırdığı diğer burçlardan ayırmak maksadıyla “Sultan Burçları” diye isimlendirdik.
Kaleiçi’nde birçok tarihi eserde olduğu gibi on altıncı burcunda yerinde yeller esmektedir. Kaleiçi’nde birinci dereceden sit alanı olan bu yapıların köküne kibrit suyu dökmek için her şey yapılmıştır denilse abartılmış olunmaz. Selçuklu döneminden kalan paha biçilemez, yeri doldurulamaz bu tarihi yapıların önüne, arkasına, sağına ve soluna inşâ edilen yapıların eklemlenmesi yetmemiş, tarihi yapıların bir kısmı kökünden kazınarak üzerine bina yapılmış, bir kısmı bir binanın duvarı ve parçası haline getirilmiş. 

Tarihi doku tahrip edilirken yetkililer neredeymiş sorusunun cevabını beklemeye ömrümüz kifâyet etmeyeceği için, günümüzde Kaleiçi’nde mevcut tarihi eserlerin korunması ve aslına kavuşturulması noktasında hâle ve istikbâle dâir âcil tedbirler alınmaz ise, çocuklarımızın ve torunlarımızın tarihimize ve kültürümüze dâir göreceği pek bir şey kalmayacağı kesin. Böylelikle, Antalya’yı İslâmî ve Türk kimliğinden uzak tutmak için elinden geleni ardına koymayarak, 813 yıllık Selçuklu şehrini “Attalos” diye pazarlayanlar da hedeflerine ulaşmış olacaklar.
Daha önce gazete köşemizde “Yivli Minâre” başlıklı makâlemizle ifâde ettiğimiz gibi, Yivli Minâre’nin, kuzey kısmında tek kalmış 0,20x100 cm ebatlardaki firûze çinilerdeki hendesî kûfî yazı ilk defa tarafımızdan okunarak, Yivli Minâre’nin Alaaddin Keykubad tarafından yaptırıldığı ortaya çıkarılmıştı.

Alaaddin Keykubad tarafından yaptırılan Yivli Minâre’nin doğu kısmında, minâre kütüğünün üzerinde bulunan panodaki üç satırlık Selçuklu kitâbesi, şu an bulunduğu yere sonradan yerleştirilmiştir. Desenli veya hendesî kûfî yazılı çinilerin bulunduğu düşünülen panoda kitâbenin emâneten durduğu, kitâbenin pano içindeki konumundan ve ebatlarından da rahatlıkla anlaşılmaktadır.
Erten’in, Antalya Vilâyeti adlı eserinde; “Yivlim Minâresi üzerinde olup bilâhare konulmuş olan kitâbe” şeklinde ifâde ettiği Yivli Minâre’deki kitâbenin in-situ olmadığı âşikârdır.

Sultan Burçları’ndaki yazılar ve ebatlar gibi ortak özelliklere sahip bu kitâbenin, tarafımızdan 16. burca âit olduğu düşünülerek, kitâbe âit olduğu yere tanımlanmış ve 16. burç kitâbesi olarak yerleştirilmiştir.
Kemal Turfan; “Yivli Minâre, Selçuk Mahallesi, Müze çevresi içinde, XIII. Asır başı, kürsünün doğu yanında 0,52x0,76 lık bir mermer üzerinde Arap nesih, 3 satır, kitabenin son tarafı kırılmıştır” açıklamalarıyla kitâbeyi okuyup, Antalya Müze Arşivi’nde bulunan eski eser fişlerine 35 no ile  kaydetmiştir.

Kitâbe, 52x76 cm ebatlarında, mermer üzeri 3 satır Selçuklu sülüsü ile yazılmıştır. Kitâbe şöyledir:

TÜRKÇE OKUNUŞU: Raseme bi-hâzihi’l-‘imâreti’l-mübâreketi’l-meymûneti es-Sultânu’l-Mu’azzamu ‘Ala’d-dünyâ ve’d-dîni Sultânu’l-berri ve’l-bahrayni Keykubâd bin es-Sultânu’ş-Şehîdu Keyhusrev
 
TÜRKÇE ÇEVİRİSİ: “Bu kutlu ve mübârek yapının yapılmasını, Büyük Sultan, din ve dünyanın yücelticisi, karanın ve iki denizin Sultanı, Şehid Sultan Keyhusrev oğlu Keykubad emretti.”
Erten, الميمونة (el-meymûneti) kelimesini, الميمنة (el-meymeneti) şeklinde okumuştur.
 

FACEBOOK YORUMLAR

YORUMLAR

  • 0 Yorum

Son Yazılar