Antalya Kaleiçi İmâret Kapısı’ndan başlayıp deniz kenarında tamamlanan on dokuz burç Alaaddin Keykubad Burç ve Surları’dır.
Araştırmalarımıza göre bu burç ve surların on dört tanesi Selçuklu emirleri tarafından yaptırlmış, beş tanesi Sultan Alaaddin Keykubad tarafından yaptırılmıştır. Alaaddin Keykubad tarafından yaptırılan burçlara, diğer burçlardan ayrılması ve konunun daha iyi anlaşılması için tarafımızdan “Sultan Burçları” ismi verilmiştir.
Sultan Burçlarının ilki on beşinci burçtur. On beşinci burç ve devamındaki surların büyük bir kısmı yıkılarak, burç ve surlara bitişik nizam yapılar inşâ edilmiştir. On beşinci burç kitâbesi kaynaklarda kayıp olarak ifâde edilmektedir. Lakin Antalya Müzesi’nde tarafımızdan yapılan çalışmalar sonucu sol ve üst tarafından bir kısmı kırık ve eksik olarakAlaaddin Keykubad dönemi kitâbelerinden biri daha ortaya çıkarılmıştır. Kitâbe, Antalya Müzesi Envanteri Defteri’ne 126 numara ile kayıtlıdır ve arkasında Yunanca yazılar mevcuttur.
Söz konusu kitabenin I. GıyâseddinKeyhüsrev’eâit olmadığı, “iki denizin ve karanın sultanı” ibâresinden, yani devrinde Sinop daha fethedilmediği için Akdeniz ve Karadeniz’i ifâde eden “iki deniz” ibâresini ünvan olarak kullanamayacağından anlaşılmaktadır. Kitâbede yer alan, “Şehîd Sultan Keyhusrev’in oğlu” ibâresi,GıyâseddinKeyhüsrev’in oğulları İzzeddin Keykâvus ve Alaaddin Keykubad içindir. Kitâbenin başlangıcında yer alan “Raseme” ifâdesiİzzeddin Keykâvus’un kitâbelerinde yer almadığından ve Alaaddin Keykubad kitâbelerinde kullanıldığından dolayı, kitâbeninAlaaddin Keykubad’a âit olduğu netleşmektedir.
Kitâbenin,Alaaddin Keykubad Burç ve Surları dizesine yerleştirilmesine gelince; Alaaddin Keykubad dönemi burçlarınınkitâbesi eksik olanları bellidir. Sultan Burçları’ndaki tek eksik olan kitâbeon beşinci burç kitâbesidir. Kitâbeninherhangi bir Selçuklu emirine âitdeğil de Alaaddin Keykubad’a âit olması, Sultan Burçları’ndakieksik olan kitâbenin yerine konulmasını gerektirmiştir.
78x60 cm ebatlarında olan kitâbe, mermer üzeri 5 satır Selçuklu sülüsü ile yazılmıştır. Kitâbe, Antalya Müzesi Envanter Defteri’nde; “Selçuklu Kitâbe Parçası, Adi Taş, Y:80 cm, En:58 cm, üst tarafı ve sol kısmı kırık ve noksan, etraf çerçeveli, oyma zeminde kabartma dört satırlık. Kitâbesi (BivesmiHeza…), ikinci satırda (Şehinşahelazam) diye başlamaktadır. Arkasında iki oyuk arkasında Yunanca” açıklamaları ve 126 sıra no ile kayıtlıdır.
Kitâbe diğer Selçuklu ve Osmanlı kitâbeleri ile birlikte Kaleiçi Etnoğrafya Müzesi’nin açık alan teşhirinde, bahçede,ziyaretçiler için sergilenmektedir.
Kitâbenin kırık tarafında eksik olan kısımları, kitâbedekelimelerden kalan harflerin ipucu vermesiyle ve diğer kitâbelerdeki ortak dil ve yapı ele alınarak tarafımızdan tamamlanmıştır.
Türkçe okunuşu:
Raseme bi-hâzihi’l-‘imâreti es-Sultânu’l-A’zamuŞâ-
hinşâhu’l-Mu’azzamuSeyyiduSelâtîni’l-‘Arabi ve’l-Acemi
Sultânu’l-berri ve’l-bahreyniEbu’l-fethi Keykubâd bin
es-Sultânu’ş-ŞehîduKeyhusrevburhânuemîre’l-mü’minîne
Türkçe çevirisi: “Bu imâreti, büyük Sultan, en büyük şahlar Şâhı, Arap ve Acem sultanlarının Efendisi, iki denizin ve karanın Sultanı, Müminlerin emirinin burhanı, Şehid Sultan Keyhusrev’in oğlu, Fetih babası Keykubad emretti.”