Necmi ATİK

Necmi ATİK


ANTALYA KALEİÇİ (İzzeddin Keykâvus Surları Kitâbeleri ve Fet

21 Şubat 2019 - 00:03

Erten’in ve Tevhid’in Antalya Kitâbeleri ile alâkalı çalışmalarında, İzzeddin Keykâvus surlarından birinci burç ve kitabesine âit herhangi bir bilgi vermemelerinden, söz konusu burcun 1922 yılı öncesi yıkıldığı ve kitabesinin de kaybolduğu anlaşılmaktadır.

Erten ve Tevhid tarafından in-situ olarak tespit edilen, daha sonra İzzeddin Keykâvus dönemine ait kitâbeler üzerine yapılan bütün çalışmalarda kayıp olduğu ifâde edilen Kalekapısı tarafından (Uzun Çarşı Sokak) İzzeddin Keykâvus Surları’ndan ikinci burç üzerindeki kitâbenin, Selçuklu dönemine âit diğer bazı kayıp kitâbeler gibi Antalya Müzesi’nde olduğu görülmüştür. İkinci kitâbenin, Müze Envanter Defteri’nde; “Selçuk Kitâbesi, Mermer, Paşa Camii yanındaki Orta Kal’adan, altı dar üstü geniş, kırık, üç parça hâlinde. Kitâbe kalın sülüs hat ve yedi satır hâlindedir. Kitâbe kelime-i tevhid “El nasar vel zafer… izzüddünyaveddin….yazılı. Son kısımları fazla siliktir” açıklaması ile tarihsiz ve 31 sıra no ile kayıtlı olduğu tarafımızdan tespit edilip ortaya çıkarılmıştır.

Müze Envanter Defteri’nde 102x102 cm olarak kayıtlı kitâbenin, yaptığımız ölçümde 100x66 cm olduğu görülmüştür. Kırılarak üç parça hâline gelen kitâbe, mermer üzeri 8 satır Selçuklu celî sülüsü ile yazılmıştır.

Redford-Leiser’in; “…ne yazık ki bugüne ulaşamayan…”; Yılmaz-Tuzcu’nun; “Bu gün kayıp ancak, daha önce in-situ olarak okunmuş kare formlu bir burç kitâbesidir” açıklamasını yaptıkları kitâbeyi, Erten ve Tevhid tespit etmişler ancak okuyamamışlar ve kitâbenin müstatil yani dikdörtgen olduğunu ifade etmişlerdir. İzzeddin Keykâvus surları İkinci Burç Kitâbesi’nin yazısı şöyledir:          
Türkçe Okunuşu: Lâ ilâhe illallâh Muhammedun Rasûlullâh, en-nasru ve’z-zaferu minallâhi es-Sultânu el-gâlibu ‘İzzu’d-dunyâ ve’d-dîni Ebi el-fethi Keykâvus bin Keyhusrev (burhânu) emîri’l-mü’minîne (‘alâ yedi’l-‘abdi) ed-da’îfi el-muhtâcu (ilâ rahmeti Rabbihi …….. (Er) zurûmî lehu  ‘aleyhi’l-fethi (fî seneti isnâ aşrete ve sittemiete)

Türkçe Çevirisi: “Allah’tan başka ilah yoktur, Muhammed O’nun Rasûlüdür. Yardım ve zafer Allah’tandır, Gâlip Sultan, Dünyanın ve Dînin İzzeti, Keyhusrev’in oğlu, Mü’minlerin Emîrinin Burhânı, Fetih Babası Keykâvustur. Allahu Te’âlâ’nın rahmetine muhtaç, zayıf kul  (Emir?) Erzurûmî tarafından Antalya’nın fethi üzerine (612/1216 senesinde tamamlandı).”

Kitâbe’de yer alan Erzurûmî (ارضرومى) kelimesinin, kitâbeyi yaptıran emirin mahlası olduğu anlaşılmakta ise de, ismi okunamadığı için hangi emir olduğu konusunda kesin bilgiye ulaşılamamaktadır.

FACEBOOK YORUMLAR

YORUMLAR

  • 0 Yorum

Son Yazılar