Bu çalışmamızda sizlere Mısır’ın önemli siyasal ve toplumsal hareketi olan Müslüman kardeşlerin kısa geçmişini önemli olaylarla birlikte anlatmak ve hemen arkasından mevcut Mısır siyasal yapısına yönelik analiz bakış içeren değerlendirmelerde bulunmak istiyorum.
İhvan-ı Müslimin (Müslüman Kardeşler) hareketi Hasan el-Benna tarafından 1928 yılında, Mısır’ın İsmailliye kentinde kuruldu. Hasan el-Benna, Müslüman Kardeşler’in kurulma sebebi olarak Mısır halkının sömürgeciler tarafından her alanda ezilmesi, hor görülmesini ve Mısır halkının maddi ve manevi tüm unsurlarının sömürülmesini gösterdi.
İhvan-ı Müslimin (Müslüman Kardeşler) hareketi 1930’ların sonlarında siyasi nitelik kazanmaya başladı ve 1938’de siyasete girme kararı alarak siyasal faaliyetlere başladı. Yürütülen ciddi çalışmalar sonucunda İhvan’ın üye sayısı 10 yıl içinde 500 bini aştı. 1948’deki Arap-İsrail Savaşı’na İhvan üyeleri de katıldı. Aynı tarihlerde Mısır’daki İngiliz himayesi ve monarşiye karşı da mücadele verdiler.
Her geçen gün büyüyen ve genişleyen İhvan, Mısır yönetimini tedirgin etti ve 1948 yılı sonunda yasa dışı ilan edilerek kapatıldı. Mısır Başbakanı Mahmut en-Nukraşi, Aralık 1948’de düzenlenen suikastla öldürülmesinin arkasından suikasttan Müslüman Kardeşler sorumlu tutuldu.
İhvan’ın kurucusu Hasan el-Benna, 12 Şubat 1949 günü uğradığı silahlı saldırı sonucu şehit edildi. Mısır Hükümeti tarafından örgüte konan yasak 1950’de kaldırıldı. Mısır ordusu içinde yapılanan Hür Subaylar Hareketi, 23 Temmuz 1952’de Kral Faruk’a yaptığı darbeyle ülke yönetimini ele geçirdi. Müslüman Kardeşler, hareketi destekledi.
Darbenin arkasından İhvan-ı Müslümin, Cemal Abdunnasır’ın sosyalizme kayan görüşleri sebebiyle Hür Subaylar Hareketi’nden desteğini çekti. 1954’te Cemal Abdunnasır’a düzenlenen başarısız suikasttan yine İhvan sorumlu tutuldu. Kısa süre içerisinde 10 bin İhvan üyesi tutuklandı ve 6 yöneticisi idam edildi.
Takip eden on yıl içinde hareketin ideologlarından olan Seyyid Kutub’un da aralarında bulunduğu 400 İhvan üyesi idam edildi ya da işkence ile öldürüldü. Nasır sonrası dönemde tekrar kendine hareket alanı bulan İhvan, 1981 yılında Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat’ın öldürülmesinden sorumlu tutuldu.
Sedat’ın öldürülmesi sebebiyle baskılar arttı, çok sayıda İhvan üyesi tekrardan tutuklandı. Hüsnü Mübarek’in göreve gelmesiyle birlikte dini bir yapı olarak kabul edilen İhvan’ın siyasete müdahil olması yasaklandı.
Müslüman kardeşler, 80’li ve 90’lı yıllar boyunca yasak ve baskılara maruz kalmasına rağmen Mısır Halkından aldığı desteğini artırdı. Mısır’dan evrensel bir yapı haline dönüştü.
2000’li yıllara gelindiğinde İhvan’ın siyasi yasağı halen devam ediyordu. 2005 yılında Bağımsız adaylarla girdikleri seçim sonunda mecliste 88 sandalye elde ettiler. Aralık 2010’da Tunus’ta başlayan “Arap Baharı”, Ocak 2011’de Mısır’a da sıçradı. Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek, 11 Şubat 2011’de istifa etti ve tutuklandı.
İhvan, “Ocak 2011 Devrimi”nin ardından Hürriyet ve Adalet Partisi ismiyle ilk siyasini partisini kurdu: Haziran 2012’de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oyların %51,7’sini alan İhvan adayı Muhammed Mursi, Mısır’ın demokratik yollarla seçilen ilk cumhurbaşkanı oldu.
Cumhurbaşkanı Mursi’nin savunma bakanı olarak atadığı Abdulfettah Sisi, Temmuz 2013’te bir askeri darbe gerçekleştirdi ve yönetimi ele aldı. Sisi yönetiminin ilk icraatlarından biri Müslüman Kardeşler’i terör örgütü ilan ederek dünyaya duyurması oldu.
Cumhurbaşkanı Mursi ve İhvan Lideri Muhammed Bedii başta olmak üzere çok sayıda İhvan üyesi tutuklanarak zindanlara atıldı. Devam eden davalarda pek çok İhvan üyesi idam ya da müebbet cezasına çarptırıldı.
Günümüzde Müslüman Kardeşler; Mısır, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suriye’de terör örgütü listesinde bulunmaktadır.