05 Eylül 2019 ‘da yayınlanan POŞET POŞET yazım sonrasında araştırmalarım devam etti. Plastik kullanımını azaltmak amaçlı hedeflenen ücretli poşet alımındaki eksikliklerin dışında, ülkemizde ve Avrupa’da plastik evsel atıklar için verilen mücadeleyi inceledim. Bugün ve yarın da plastik kullanımından ve diğer evsel atıkların oluşturduğu sonuçlardan bahsetmeye devam edeceğim. Tüm dünyanın önlemler aldığı bu durumu somut çerçevede takip etmek gerekiyor.
Plastik Poşetler
Her alanda zarar olarak kabul edilen plastik poşetlerle ilgili Avrupalı da yeni çözümler peşinde. Düşünsenize bu poşetler sera gazı emisyonunun ve çevre kirliliğinin başlıca nedenlerinden. Üretimden, tüketime her alanda hayatımıza giren bu plastik atıklardan kurtulmak için tüm dünya insanının el ele vermesi gerekiyor. AB Komisyon’u 2015 yılında aldığı çözüm kararında plastik poşet tüketimini kısıtlamak için 2025 yılında kişi başı yıllık poşet tüketimini 40’a indirmek gibi bir hedef koymuş. Avrupa’da 2019 yılında plastik poşet kullanımında ciddi düşüşler gözlemlemiş. İnsanların %72 ‘si tek kullanımlık poşet kullanımını azalttıklarını dile getirmişler. Ücretli satışlardan sonra verilere göre ülkemizde de plastik poşet kullanımında %70 oranında azalma olduğu söyleniyor. Umarım doğrudur. Sadece ülkemizde değil dünya genelinde çevresel zararı kanıtlanmış plastik poşetlere baktığımızda, Avrupa’da bir yılda tek kullanımlık 100 milyar plastik poşet harcanıyormuş.
Fransa en güzelini yapmış; Fransa’da ücretli ya da ücretsiz 2016 yılından bu yana kasadan plastik poşet almanız yasaklanmış. Ve en fazla 0,05 mm kalındığında kâğıt kullanma zorunluluğu getirilmiş. Harika değil mi?
2050‘de balık yerine plastik atık!
Plastik atıkla mücadelede durum çok ciddi. Okyanuslara her sene 9 milyon ton plastik atık bırakılıyormuş. Euronews’in haberine göre, Dünya genelinde uzmanların uyarıları dikkate alınacak olursa; Bu gidişle okyanuslarda 2050’de balıktan çok plastik atık çıkması bekleniyormuş. Uzmanlar, dünya üzerindeki plaj atıklarının %85’ini plastik maddelerin oluşturduğuna dikkat çekiyor.
İncelemeler esnasında kayda geçmiş dikkati çeken bir başka durum da deniz kirliliğinde başı çeken ve canlılara yaşama olanağı tanımayan plastik maddelerin yarısını tek kullanımlık plastik maddelerin oluşturduğu. Bizdeki durum da içler acısı; Türkiye'den denizlere karışan plastik atık miktarı yıllık 50 bin tonun üzerinde seyrediyormuş. Balık yerine atık yemeye az kaldığı daha nasıl gözler önüne serilebilir ki…
Avrupa stratejik önlemler peşinde!
Avrupa’da her yıl 25 milyon ton plastik üretilip yalnızca %30 ‘u geri dönüşüme gönderilebiliyor, gerisi yine atık… Avrupa Komisyonu 2018 Ocak’ta plastik atıklarla mücadele stratejisinde 2030 yılına kadar bütün plastik atıkların geri dönüşüm odaklı olmasını ve deniz kirliliğinde ön plana çıkan tek kullanımlık malzeme üretimlerinin azaltılmasını hedeflemiş. Ayrıca çevreyi kirleten özellikli bir plastik türü olan hatta suda bile bulunabilen çok küçük (ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi'ne göre uzunluğu 5 mm'den az olan herhangi bir plastik parçası değildir) mikroplastiklerin de üretimlerde kasıtlı kullanımı sınırlandırılacak ve balıkçılıkta kullanılan plastik aletlerin yerine çevre dostu malzemeler ön planda tutulacakmış.
Euronews’in habere göre, geri dönüşümde Avrupa Birliği 3 temel çözüm sunuyor: Yeniden kullanım, onarım ve geri dönüşüm. Bunun için sosyal sorumluluk projelerine büyük önem veriliyor. Ayrıca küresel bazda bu plastik mücadelesine destek vermeyi amaçlıyor. (Devamı Pazartesi)
Dipnot: Yazımın devamında plastik ithalatının getirdiği son durumu ve sıfır atık projesini konu alacağım)