21 Kasım 2019 Perşembe günü “21 günde alışkanlıklar değişir mi?” Başlıklı köşemde ben de kötü bir alışkanlığımdan kurtulmak için bir adım attığımı ve deneyimlerimi de sizlerle paylaşacağımı belirtmiştim…
Kötü ve zararlı alışkanlıklar içinde yer alan tütün kullanımını hayatımdan çıkarmak için “KETEM” (Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezi)’ne başvurdum. “Şehit Dr. Atila Nizam Sağlıklı Hayat Merkezi ”den eğitim için randevu aldım. Verilen tarihte randevuya gittim. Diğer adaylarla beraber eğitim salonunda bir saat kadar eğitime tabi tutulduk.
Sigarayı bırakmak irade meselesi değilmiş!
Asıl ilgimi çeken eğitimde yapılan konuşmalar oldu. Psikiyatr Dr. Sema Durak, öyle güzel bir anlatımla, örneklendirmelerle eğitim verdi ki, sınıfta çıt çıkmadı. Ve gelelim konunun özüne. 3 kez tütün alışkanlığından kurtulmak istesem de beceremedim. Kendimi iradesiz olarak adlandırmaya başlamıştım ki, Dr. Durak’ın “Sigarayı bırakmak irade meselesi değildir” söylemiyle dondum kaldım.
İrade ile bu kötü alışkanlıklardan kurtulanlar da oluyormuş ancak iradesinin zayıfladığı, çöktüğü durumlarda, bunalımın sardığı anda iradenin çöküşüyle beraber yine kötü alışkanlıklara meyletme durumu oluşuyormuş. Hatta eğitim toplantısında bir bey, sigarayı kendi iradesiyle 18 yıl bırakmış ve 6 aydır yeniden başlamış. Bunun gibi iki örnek daha söz hakkı aldı. Şaşkınlığımı gizleyemedim ve sordum,” 18 yıl içmemiş biri nasıl yeniden başlar?” Cevap kısa ve netti. “Bir anlık gaflet!”
İşin aslını doktor hanım açıklamaya başlayınca taşlar yerine oturdu. Doktorumuzun anlattığına göre, beyinde nikotini ihtiyaç haline getiren reseptörler varmış. Sinyal transdüksiyonunda yer alan bir protein olan bu reseptörler, hücre dışındaki bir sinyali hücre içine taşıyormuş. Böylece tütün ürünlerine karşı irade geliştirmemizi engelleyip, beyin fonksiyonlarını etkileyecek düzeye ulaşıyormuş.
Sonuç itibariyle istediğiniz kadar iradeli olun bir yerde beyninizi etkileyen bir durum söz konusu ve tedaviniz ilaç yardımıyla yapılmadığı sürece etkili olamıyormuş maalesef. Bir de 60 yaş üstü gibi belli yaşın üstünde yaşanılan rahatsızlık nedeniyle korkuyla sigaradan uzaklaşma başlayabiliyormuş. Toplantıda bizzat yakınlarından örnekler vererek bu durumu anlatanlar da oldu.
Bu eğitim toplantısından çıkardığım sonucu özetlersem, Sağlık Bakanlığı’nın vatandaşlara ücretsiz sağladığı bu özel ilaç sayesinde, 3 ay boyunca düzenli kullanımla beraber, hiç sigara kullanmamış bir insanın tepkisi kadar sigaradan uzaklaşma ve isteksizlik durumu oluşup, neticede bu zararlı alışkanlıktan kurtuluyoruz.
Mesela, kanımızı emen sivrisineği sigara gibi düşünün, irademizle öldürsek de yumurtalarının barındığı ve üreme tekrarına neden olan bir bataklığa müdahale edemiyoruz. Bu ilacın düzenli kullanımı ile 3 ay içinde tüm bataklığı yok etme şansına sahip oluyoruz. Yani beynimizde bulunan bu zararlı reseptörleri yok ediyoruz. Bu reseptörler, öncelikle iki bölgeyi ele geçiriyoruz. Birincisi Hipotalamus bölgesi ki, bu bölgenin temel rolü, bedeni olabildiğince homeostaz içerisinde tutmak.
Homeostaz, sağlıklı, dengeli bir beden durumu anlamına geliyor. Hipotalamus bunu başarmak için endokrin ve sinir sistemi arasında bir bağlantı görevi görüyor. Açlık, tokluk, iştah, kilo kontrolü gibi bedende pek çok temel fonksiyonda rol oynuyor. Sürekli açlık bildirimi üzerine yakılan her sigara, gıdadan uzaklaştırıyor ve besin aldığını zanneden bölge kendi kabuğuna çekiliyor.
İkinci olarak da bağırsakları etkisi altına alarak zamanlar bağırsak tembelliğine neden oluyor. Sabahları bu reseptörler bağırsakları sigara ile uyarıyor ve tuvalet ihtiyacı için sigara yakılıyor. Bu reseptörlerin tamamen yok olmasıyla, beden düzene giriyor ve bu kötü alışkanlıkta son buluyor.
Ben bir yola çıktım. Bu yolda iradem bana yardımcı olamadı ama bu tedavi yöntemiyle beraber sağlıklı bir dünyaya adım atacağımı umut ediyorum. En azından bunu deneyecek iradem beni bu merkeze yönlendirdi. Sağlığımızı şansa bırakacak kadar zamanımız olmayabilir. Her gün birileri, bu güzel hayatı istemeyerek sağlık sorunları nedeniyle bırakıp gidiyor ve ardında canı yanan onlarca, binlerce insan bırakıyor. Önce ben diyerek bir adım atıp, arkasından sevdiklerinizi de bu çabanın içine dâhil edebilirsiniz.
O sizi bırakmadan, siz onu bırakabilirsiniz…
