Allah Resûlü, çocukları sevip öpmenin bir merhamet göstergesi olduğuna işaret etmiş,[i] onlara merhamet etmeyenleri “bizden değildir” diyerek uyarmıştır.[ii] Torununun vefatı sırasında gözyaşlarını tutamamış, ağlamasını garipseyen sahabiye, “Bu bir rahmettir. Allah onu kullarının kalplerine tevdi etmiştir. Allah, ancak merhametli olan kullarına rahmet eyler.”[iii] buyurarak ağlamanın bir rahmet göstergesi olduğunu vurgulamıştır. Bulutlardan akan su toprağa hayat verdiği gibi, gözden akan damlalar da merhametin yeşermesine vesile olur.
O sadece Müslümanların çocukları ve torunlarını değil, müşriklerin dahi olsa bütün çocukları sevip öpmüş, onlara şefkat ve merhametle muamele etmiştir.
Rahmet ve merhamet kelimesinin ifade ettiği mana bütün canlıları kapsayıcı bir niteliğe sahiptir. Dolayısıyla merhamet sadece insanlara değil, bütün varlığa gösterilmesi gereken bir davranıştır.
Sevgili Peygamberimiz hayvanlara şefkat ve merhametle muamele etmiş, onlara yapılacak iyilikten dolayı sevap elde edileceğini, onlara yapılacak haksızlığın ise azaba vesile olacağını bildirmiştir. Nitekim bir hadisinde kötü yola düşmüş bir kadının susuzluktan ölmek üzere bulunan bir köpeğe su verdiği için Allah tarafından bağışlandığını ifade etmiş;[iv] diğer bir hadisinde ise kedisine yemek vermeyen ve başka yiyecekler yemesine de engel olan bir kadının, bu acımasız tavrı nedeniyle cehennemde azap gördüğünü belirterek[v] hayvanların da merhamet edilecek varlıklar olduğunu vurgulamıştır.
Merhameti kendisine ilke edinen bir insan, bütün canlılara karşı merhametli ve şefkatli davranır, onların yardımına koşar ve onlara zulmetmez. Merhamet, ancak katı kalpli kimselerden çekilip alınır.[vi]
Merhamet dostlara, yakınlara ve zayıf kimselere karşı yapıldığında bir değer ifade etmekle birlikte düşmanlarımıza, hoşlanmadığımız, tanımadığımız veya güçlü kimselere karşı gösterildiğinde gerçek değerini bulur. Merhametin gerçek değerini Hz. Peygamber’in davranışlarında en güzel şekilde görmekteyiz. Zira o, kendi düşmanlarına dahi merhametle muamele etmiş, hatta kendisine suikast düzenleyenleri bile affederek merhametinin sınırsız olduğunu ortaya koymuştur.
[i] Buhârî, Edeb, 18 (VII, 74-75).[ii] Tirmizî, Birr ve Sıla, 15 (IV, 321-22).[iii] Müslim, Cenâiz, 11 (I, 635-36).[iv] Müslim, Selâm, 155 (II, 1761).[v] Müslim, Kusûf, 9 (I, 622).[vi] Ebû Dâvûd, Edeb, 58 (V, 232).
