Suriye'nin kuzeybatısında yer alan İdlib, dokuz yılı aşkın bir süredir Suriye iç savaşını her yönüyle yansıtan en önemli bölge konumuna geldi. Rejim karşıtı muhalefetin elinde kalan son büyük alan olan İdlib'de insani durum her geçen gün giderek kötüleşiyor. Başta barınma olmak üzere gıda ve sağlık ihtiyaçları giderek artıyor.
Astana süreci ile başlayan çözüm arayışlarına rağmen sahadaki veriler bölgede iç savaşın ciddi etkilerinin hâlâ sürdüğünü gösteriyor. Zira Esed rejimi ile Rusya ve İran destekli paramiliter güçler, İdlib'te hastane ve okullar dâhil mültecilerin sığındığı yere acımasızca saldırmaya devam ediyor.
2020 YILINDA İDLİB
Suriye'de Esed rejimi, Rusya ve İran destekli paramiliter güçlerin muhaliflerin elinde kalan son kale konumundaki İdlib şehir merkezi ve kırsalına yönelik askeri operasyonları devam ediyor.
Askeri operasyonlarda Esed rejimi ve müttefiklerinin sivil yerleşim yerlerine yönelik saldırılarda bulunması İdlib şehir merkezi ve kırsalında yaşayan milyonlarca sivilin hayatını tehdit ediyor.
Saldırıların durdurulmaması ve askeri operasyonların daha da genişletilmesi durumunda en az 4 milyon insanın yaşadığı İdlib, büyük katliamlara sahne olabilir.
İdlib Nerede?
İdlib, Türkiye'nin Hatay ilinin karşısında Suriye'nin kuzeybatısında bulunuyor. Türkiye ile 130 kilometrelik sınırı bulunan İdlib'in doğusunda Halep, kuzeydoğusunda Halep'in Afrin ilçesi, güneyinde Hama, kuzeybatısında ise Lazkiye yer alıyor.
Muhaliflerin Mart 2015'te İdlib'i ele geçirmesinin akabinde Rusya'nın Ekim 2015'te Suriye'deki iç savaşa Esed rejiminin saflarında dahil olmasından sonra kent, çok şiddetli hava ve kara saldırılarına maruz kaldı. Şehir merkezi ve kırsalındaki sivil yerleşimlere yönelik saldırılar halen devam ediyor.
İdlib'in Mevcut Nüfusu
İdlib, Türkiye sınırında yer alması ve sınır hatlarının kısmen daha güvenli olması nedeniyle iç savaş boyunca Suriye'de en fazla göç alan il oldu. BeşşarEsed rejimi ve müttefiklerinin ülke genelindeki saldırıları ve buna neden olan zorunlu göçler sonucu 4 milyonu aşkın sivilin sığınağı haline geldi.
Halep, Hama, Humus, Dera, Şam ve daha birçok yerleşim yerinin rejim güçlerinin yada muhalif karşıtı çeşitli grupların eline geçmesi sonucu siviller, İdlib'e sığınmak zorunda kaldı. İdlib'teki yerel sivil idare kayıtlarına göre kent merkezi ve kırsalında 2,4 milyon kişilik bir yerli nüfus, yaklaşık 1,3 milyon da iç göçle gelmiş sivil yaşıyor.
Bunlardan yaklaşık 1 milyonu Türkiye sınırının sıfır noktasındaki 200'e yakın çadır kent ve kampta barınıyor.
İdlib'in Suriye İçin Önemi Nedir?
Suriye'de 9 yılı aşkın bir süredir devam eden iç savaşın "kördüğümü" olarak adlandırılan İdlib, coğrafi konumu ve bölgesel faktörler nedeniyle taraflar açısından büyük önem teşkil ediyor.
Kentten geçen M4 karayolu, kırsalında Rusya'ya ait Humeymim Hava Üssü'nün bulunduğu Lazkiye'den başlayıp Cisr es Şuğur'dan geçip İdlib içine kadar uzandıktan sonra burada M5 karayolu ile bağlanıp, Halep'e kadar gidiyor.
M5 karayolu da İdlib içinden geçerek Halep ile Hama'yı bağlıyor. M5 otoyolu genel olarak Türkiye, Suriye ve Ürdün'ü birbirine bağlıyor.
Suriye içinde ise Akdeniz'e çıkış kapısı niteliğindeki İdlib, Lazkiye, Hama ve Halep illerine komşu konumunda. Rusya'ya ait Humeymim Üssü'nün de bulunduğu ve Esed rejiminin "kalesi" Lazkiye'ye komşu olması, İdlib'in Rusya ve rejim için stratejik olarak değerini artırıyor.
Suriye'nin en büyük insani yardım giriş kapısı konumunda olan İdlib'dekiBabul Hava Sınır Kapısı'daİdlib'te bulunuyor.
Mehmet YILDIRIM
İHH Antalya Şube Başkanı
