Sâmilerin Asıl Yurtları
Arap tarihçiler, Sâmilerin gerçek vatanının Arabistan olduğu konusunda hemfikirdirler. Fakat Awupalı ilim adamları bu konuda değişik görüşler ileri sürmüşlerdir. Bu konudaki görüşler şu şekildedir:
1) Sâmilerin asıl yurdu, Sâm'ın kardeşi olan Hamin torunlarının tarihî dönemlerde bile izlerinin görülebileceği Afrika'daydı. Bu nazariyenin ana tezi, Sâmi ve Hâmi lisanları arasındaki yakın akrabalığın varlığı ile Sâmi ve Hâmilerin fizikî yapılarının, bilhassa Güney Arabistan'dakilerin, benzerliğidir.
Ancak bu iddia oldukça tuhaftır. Birbirini andıran iki kardeşten biri Afrika'da yaşıyor diye diğerinin de Afrika'da yaşıyor olması mı gerekir? Hamilerin Sâmilerle epey bir süre beraber yaşadıktan sonra ayrılmış oldukları ve ortak menşeleri ve geçmişleri sebebiyle kardeşleri Sâmilerle bazı ortak noktalara sahip bulundukları niçin farz edilmez?
Güney Arabistanlılarla (Yemenliler) Habeşliler (Hamin torunları) arasındaki fizikî benzerlik oldukça tabiîdir, çünkü Habeşliler Yemenlilerin diğer milletlerle karışmış torunlarıdır. Habeşistan ayrı ve müstakil bir ülke değil, Yemenin kolonisi idi. Bu durum, eski tarihçilerin niçin Habeşistan ve Yemeni iki ayrı ülke olarak değil de Etiyopya adlı tek bir memleket olarak tanıdıklarını izah etmektedir.
Sâmilerin asıl vatanı Ermenistan ve Kürdis- tan'daydı. Eski Ahit'teki bir cümle hariç bu iddiayı destekleyecek hiç bir kaynak bulunmadığı gibi, o cümle de zaten yanlış anlaşılmıştır. (İleriki bölümlerde bunu göreceğiz). Müsteşriklerin önde gelenlerinden Noldeke, bu nazariyenin savunulamayacağı görüşündedir.
Sâmilerin asıl vatanı, Fırat'ın aşağı kesimiydi. Bu, İtalyan müsteşrik Prof. Guidi'nin görüşüdür ve şu şekilde özetlenebilir:
Başlangıçta her dilin, temel ihtiyaçları ifade eden kelimelerden oluşması gerekmektedir ve bu kelimeler, bu dilin farklı şubelerinde miras olarak çokça bulunur. Şimdi, tüm Sâmi dillerinde ortak olarak bulunan böylesi kelimeler, bizi Sâmilerin asıl vatanının bulunduğu yere götürmelidir ve bu kaideden yola çıkarak Sâmilerin asıl vatanının Fırat'ın aşağı kesimi olduğu neticesine varıyoruz.
Müsteşrik Nöldeke, şu noktalarda bu faraziyeye itiraz etmektedir:
Temel ihtiyaçları ifade için elzem kelimeler zamanla silinmiş olabilir.
Temel ihtiyaçları ifadede kullanılan kelimeler, kaynak dilde ve onun şubelerinde ortak olmalıdır faraziyesinin kendisi de mantığa sığmamaktadır; mesela "çadır, erkek çocuk, adam" eski ve diğer bazı en aslî kelimeler Sâmî lisanların hepsinde ortak değildir.
Güney ve Kuzey Sâmileri arasında ortak olarak kullanılan kelimeler, Prof. Guidi'nin nazariyesine göre, Sâmilerin ilk vatanında ortaya çıkmış olmalıdır, fakat hakikatte, bu kelimelerin izleri Fırat'a kadar izlenememektedir.
Guidi'den evvel aynı tarzda bir tez, Sâmilerin ilk yurdunun Orta Asya'daki Amu ve Siri Deryalar arasında olduğunu savunan Von Kremer tarafından ileri sürülmüştü. Benzer verilerden birbiriyle çelişen iki neticenin çıkarılabilmesi, her ikisini de reddetmek için kâfi sebeptir.
Sâm oğullarının doğum yeri Arabistan'dı. Yeni yeni ortaya çıkan bulgu ve delillerle doğrulanan bu nazariye, aralannda De Goege, Schrader, Winckler, Tiele, Meyer, Sprenger, Nöldeke, Keane, Robertson Smith, Samuel Laing, W. Wright Sayce ve R.W. Rogers'ın da bulunduğu bir çok Avrupa ve Amerikalı tarihçi tarafından desteklenmektedir.
Bu teoriyi destekleyen tezler şöyle özetlenebilir:
Tarih, aslen Arabistanlı olan bir çok eski kavmin sonraları başka ülkelere yerleşmiş bulunduğunu ispatlamaktadır. Bütün Sâmi diller arasında, asıl Sâmi lisanına en yakın olanı Arapça'dır. Arapların fizikî yapısı, Sâmi tarifine çarpıcı bir şekilde benzemektedir. Arapların göçebe hayat tarzı, Sâmilerin iptidâî ve çok eski hayatının bir kopyasıdır.
Şimdi Arabistan'ın Sâmilerin doğum yeri olduğunu iddia eden meşhur tarihçi ve dilbilimcilerin görüşlerinden iktibaslar sunacağız..
Sâmi gelenekleri, Arabistan'ın Sâmilerin ilk vatanları olduğunu kesinlikle ispatlamaktadır. Arabistan, her daim Sâmi kalan yeryüzündeki tek toprak parçasıdır. Irkî özellikler, dinî bağnazlık, yabancılardan duyulan hoşnutsuzluk, göçebe hayat tarzı, vs. Sâmilerin çölde doğduğunu ispatlamaktadır. -Sayce.8
Kanaatimize göre Sâmilerin aslı Arabistan'a dayanmaktadır. Kendilerini birçok kabile ve soya bölmüşlerdir. Tarihin başlangıcında karşılaştığımız Kenanîlerden önce kaç kabilenin gelip geçtiğini kim bilebilir. - Dr. Sprenger.9
Dini menkıbeler, filolojik araştırmalar, tarihi ve coğrafi deliller, Sâmi ırkların asıl yurdunun Arabistan'da olduğunu kesin bir şekilde ispatlamaktadır. - Schrader.
Sâmilerin ilk yurdu Orta Arabistandı. Buradaki farklı kabileler Suriye, Babil, Umman ve Yemen'e göç edip oradaki halkları Kürdistan, Ermenistan ve Afrika'ya doğru sürdüler. -De Goege.
Sonralan yerel çevre ve şartlar yüzünden göçebe hayatı terketmiş (ve tam bir zirai hayat tarzını benimsemiş) olsalar da Asurilerin Arabistan'dan, Sâmilerin doğduğu topraklardan geldiği çok açıktır. -Heeren.
Farklı ilim adamları tarafından ortaya atılan fikirlerden hangisinin doğru olduğuna karar vermemiz biraz zaman alacaktır, ancak halihazırda ben Schrader ve De Goege ile hemfikirim (yukarıda iktibas edilmişti). -W. Wright.