Taberiye tarafına Ğavr eş-Şimali, Lut Gölü civarına da Ğavr el-Cenubi denir. Ğavr el-Cenubi’de, Lut Gölü’nün güneyinde, kuzeye doğru, sıra ile Ğavr el-Hadise, Ğavr el-Mezraa, Ğavr es-Safi (Sodom Harabeleri bu bölgededir), Ğavr Assal, Ğavr Fifa ve Ğavr Ma’mure adlı beldeler yer alır. Söz konusu kasabalar daha önce burada batan şehirlerin kenarlarında kurulmuş olup meskûn haldedirler. Sodom, genellikle Gomore ile birlikte anılır. Bu şehirlerin Lut Gölü’nün güney doğusunda, sığ suların altında kaldıkları tahmin edilir. Harabeleri, Ğavr es-Safi’nin doğusunda yer alır. Ahd-i Atik’te Admah, Tseboim ve Tsoar’la birlikte beş ova kentini oluştururlar.[1] Bu şehirler İslami kaynaklarda şöyle geçer: Sayğa, Sağara, Ğamra, Duma ve en büyükleri Sodom. Şehirlerin toplam nüfusu 400 binden fazla idi.[2] Bu isimler İslami kaynaklarda farklı şekilde telaffuz edilir. Meşhur olanlar ise Sodom ve Gomore’dir. Arkeolojik bulgulara göre, M.Ö. 2000–1500 yıllarında, bölgede tarıma elverişli toprakların ve tatlı su kaynaklarının olduğuna dair bulgulara rastlanmıştır. Hz. Lut, bölgedeki gölün yerinde bulunan ve adına ‘Sidim’ denilen ovada sürülerini otlatıyordu. Lut Kavminin, gökten inen kükürt ve ateşle veya yeraltındaki petrol ve doğalgazların patlayarak yanmasıyla helak oldukları tahmin edilmektedir. Homoseksüelliğin merkezi haline gelen kentler, altı üstüne gelerek yerin dibine geçmiş ve ilahi bir dezenfekte olmuştu.[3] Sodom’a ait bazı kalıntılar, Lut Gölü’nün dışında, gölün güneybatısına düşmektedir. Gölün güneyinde, batıya düşen yakada Sodom Dağı bulunmaktadır.[4] Bu dağın Sodom Tepesi, kavimle beraber helak olan Hz. Lut’un eşine benzetilmiştir.
Resim 1: Hz Lut’un karısına benzetilen Sodom Tepesi.
[1] Tekvin, 19/24.[2] Ebu Hatim, VIII, 235.[3] Ana Britannica, XXVIII, 126.[4] Bedir, Kur’an-ı Kerim Atlası, 432, 491.