Halil Demir

Halil Demir


ÜRETİCİ DEĞİL ARACI KAZANIYOR

30 Mart 2016 - 00:02

Tarım sektörünün en büyük problemlerinden birisi, ürünlerin çiftçi fiyatı ile pazar ve market fiyatları arasındaki dengesizliktir. Üretici fiyatı ile tüketici fiyatı arasındaki uçurum, her geçen gün azalmak yerine artmaktadır. Bu sorunun yansıması genel bağlamda tüketiciler açısından olmaktadır. Aynı açıdan bakmaya çalışarak, bazı sebze ve meyvelerin üreticiden çıkış fiyatı ile pazar tezgahı-market raflarındaki fiyatları karşılaştıralım.
Üretici fiyatlarını mevzuat açısından da uygun olsun diye Antalya Toptancı Hali’ndeki fiyatlar olarak kabul edelim. Çünkü tarım ürünlerinin, satış için mutlaka toptancı hallerine girme zorunluluğu var. Fakat bazı üreticilerin tarlasından satış yapabildiğini göz ardı etmemek gerekiyor.
Geçtiğimiz pazar günü, bu yazıyı bizzat halk pazarı fiyatını dikkate alarak hazırlamak istediğimden, Toros Mahallesi Kapalı Halk Pazarına gittim. Pazar günü halde piyasa oluşturulmadığından, fiyatları Cumartesi gününü göre dikkate aldım.
Pazarda Ayşe kadın sırık fasulye 6-8 lira arasından satılıyordu. Antalya Toptancı halinde bu fasulyenin fiyatı 5.5-6.5 lira arasında görünüyor. Ortalama üzerinden hareket edersek yaklaşık %35 fiyat farkı var ve eğer bunu pazar esnafı halden aldı ise normal olarak değerlendirilebilir. Ancak sırık fasulyenin Kumluca Toptancı Halindeki fiyatı 4 lira. Ayrıca pazarcı esnafı fasulyeyi üreticiden de doğrudan temin edebiliyorlar ki bu ürünün üretici fiyatı demek ki 4 lira civarında.
Tane domates fiyatı Antalya halinde 1.3-1.7 lira arasında değişirken, bu fiyat Kumluca halinde 1.3 lira. Antalya halindeki en düşük fiyat en kalitesiz olanlarının fiyatıdır. Halk pazarında tane domatesin fiyatı kalitesine göre 2.5-4 lira arasında idi. Ortalama üzerinden düşünüldüğünde %100 fiyat farkı bulunuyor. Bu ürünün Migros fiyatı ise aynı gün (Pazar günü) 2.69 lira idi ve yine %100’e yakın fark vardı.
Antalya halinde hıyarın fiyatı 0.9-1.2 arasında iken halk pazarında 1.5-2, Migros’ta 1.99 liraydı. Hal fiyatı ile pazar fiyatı arasında %50’lik fark markete varınca %100 oluyor.
Duruma birde uzun siyah patlıcan açısından bakacak olursak, halde fiyat 1.8-2.1 arasında, halk pazarında 3 lira, markette ise 4.59 liraydı. Halk pazarında fiyat farkı %50 iken marketten almak isteyenler yaklaşık %125 fiyat farkı ödemeleri gerekiyor.
Yazıyı fazla rakama boğmamak adına son olarak birkaç tane yeşillik diye bilinen sebzelere örnek vermek istiyorum. Kıvırcık marulun (salata) hal fiyatı kilosu 0.5 lira iken bunun pazar fiyatı tanesi 1.5 lira idi. Migros’taki fiyatı ise 0.7 lira.
Hafta içinde Antalya’da son yıllarda en fazla yeşillik diye isimlendirilen bu sebzelerin üretildiği Güzel Oluk Mahallesi’nde idim. Bu tür sebzelerin ticaretini büyük alanlarda yapan bir üretici, kıvırcığın tanesini 0.1 liradan almak istiyorlar, fazla da alıcı bulamıyoruz, seçeneğimiz yok diyordu. Bu üreticinin 7-8 dekar kıvırcık marulu var ve fiyatı da bu. Maydanoz pazarda bağı-demeti 0.5 liradan satılıyor ama üreticide bu da 0.1 lira.
Bu fiyatları değerlendirirken şunun da altını çizmek isterim. Süpermarketler sebze ve meyveleri raflarına ilk koyduklarında fiyatlarını yüksek tutarlar. Çünkü ürün yeni gelmiş ve tazedir. Ürünün rafta bekleme süresi arttıkça, kalite kaybı olmaya başlar ve haliyle fiyatı da belli oranda aşağıya çekerler. Örneğin kıvırcık marul ve hıyar pazar günü için özel indirimdeydi. Ancak rafta beklediği de belliydi.
Antalya için karşılaştırmaya çalıştığım bu sebzelerin fiyatlarını başka şehirler için de düşünmek gerekiyor. İstanbul’da vatandaşlarımızın pazardan bu fiyattan ürün almaları oldukça zor. Bir de bu mevsimde sebze ve meyvelerin üretildiği ve pazarlandığı yerlere uzak bölgelerde yaşayan insanlarımızı da düşünmemiz gerekiyor. Ortaya çıkan fiyat farkını tahmin edebilirsiniz.
Oluşan bu fiyat farklılıklarından avantaj sağlayanlar dışardan bakışta aracılar olarak görülüyor. Üreticiden çıkan sebze ve meyvelerin pazarlarda tezgahta yerini alana kadar geçen aşamalar iyice irdelenmelidir. Gidecek olduğu bölge ve pazara göre ürüne eklenecek ücretlerde değişiklik oluşabilir. Devamı yarın...
 

FACEBOOK YORUMLAR

YORUMLAR

  • 0 Yorum