Yaz mevsiminin en fazla tüketilen sebzelerinden birisi karpuzdur. Ama öncelikle karpuz sebze mi, meyve mi bunun cevabını vermek gerekiyor. Evet, kapuz yaygın bir bilginin aksine olgunlaşmış meyvesi tüketilen bir sebzedir.
İyi karpuz nasıl seçilir kısmına gelmeden bazı bilgileri paylaşayım ki değeri biraz daha anlaşılsın. En fazla karpuz üreten ülke 70 milyon ton ile Çin’dir. Ülkemizde ise 2015 yılı rakamlarına göre yaklaşık 4 milyon tonluk bir üretim vardır.
Karpuzla ilgili ilk bilgiler İbranice yazılardan, Mısır’daki mezar resimlerinden gelmektedir. Örneğin Hary Paris’e göre 5 bin yıllık geçmişi vardır. Afrika’dan Akdeniz ülkelerine, oradan Avrupa’nın başka ülkelerine doğru yayılmıştır.
Yavaş yavaş karpuz tüketme kısımlarına gelmeden Mark Twain’in benzetmesine değinmeden geçmek olmaz. Twain diyor ki “Karpuzun tadına bakmak meleklerin ne yediğini anlamaya benzer.” Bütün karpuzlar mı böyle dersek elbette ki hayır. Doğada bulunan değişik karpuz türlerinin farklı tatları vardır. Ancak yazımızın konusu yazın tükettiğimiz ve hepimizin bildiği karpuz.
Besleyici özelliklerine bakarsak 100 gram karpuzda; 26 kalori, 0.5 gram protein, 0.3 gram lif, 0 kolesterol, 10 mg fosfor, 7 mg kalsiyum, 8.5 mg demir, 320 mg potasyum, 590 IU A vitamini, 180 mg C vitamini bulunmaktadır.
Araştırıcılara göre bir kişinin günlük C vitamini ihtiyacının 60-70 mg olduğu düşünülürse, günde 180 gram karpuz yenildiğinde bu ihtiyacın %20’si karşılanıyor demektir. Bu arada sigara içenlerin günlük C vitamini ihtiyacı ise 100-200 gram arasındadır. Karpuz tüketenlerde felç riski %20 azalır.
Karpuz bağışıklık sistemini güçlendiren, damarların işlevini arttıran likopen içeriği bakımından da önemlidir. Kas kasılmalarına iyi gelen bu yaz sebzesi, horlamayı hafifletip, kilo vermeye de yardım ediyor. Meshane ve böbreklerden kum dökülmesine de yardım eder.
Okuyucularımızdan bazılarının bu yıl hiç güzel karpuz yemedim diyenlerin olduğunu tahmin ediyorum. İyi karpuz nasıl seçilir bir de buna bakalım:
1. Meyve kabuğu üzerindeki mum tabakası matlığını kaybeder ve meyve parlak bir durum alır.
2. Olgunlaşmış karpuzda meyve kabuğu tırnakla kolayca sıyrılır.
3. Karpuz sapları üzerindeki kulakçık kurur.
4. Karpuzu dalına bağlayan sap üzerindeki tüyler kurur.
5. Karpuz üzerine parmakla vurulduğunda kendine has tok bir ses gelir.
6. Meyve avuç içine alınıp sıkıldığında kulağın yanından çıtırdama sesi gelir.
Bu olgunluk kriterlerine göre seçim yapmak tecrübeli kişiler için sorun değildir. Tecrübesiz olanlar her ne kadar gelecek olan tok sese de baksa yine de başarılı olmazlar. Bu durumda karpuz üzerinden küçük bir parçayı çıkartıp rengine bakabilirler. Ya da en basiti daha önceden satın aldığınız yerden alış veriş yapmaya devam ederek başkasına güven yoluyla iyi karpuz yiyebilirsiniz. Herkese afiyet olsun.
Not: Yoğun geçen bir bahar dönemi ve akabinde yaz dönemi nedeniyle yazılarıma ara vermek için sizlerden biraz izin istiyorum. Tekrar görüşmek dileğiyle.